Τα Άσπρα-Σπίτια βρίσκονται στο νομό Βοιωτίας και αποτελούν έναν οικισμό που ανέρχεται σε 612 στρέμματα ενώ σήμερα αποτελείται από 1072 κατοικίες. Σχεδιασμένος από το Γραφείο Δοξιάδη (1965), ο οικισμός, χτίστηκε αποκλειστικά για το προσωπικό της εταιρίας «Αλουμίνιο της Ελλάδος». Σύμφωνα με την άποψη των αρχιτεκτόνων ο χαρακτήρας της πόλης έπρεπε να θυμίζει έναν οικισμό που αναπτύχθηκε φυσιολογικά μέσα στο τοπίο και την παράδοση των κατοίκων του, χωρίς όμως ευτελείς γραφικότητες και με ένα απλό, δυνατό και πρωτόγονο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Πρότυπα του οικισμού αυτού στάθηκαν διάφορα οικιστικά σχέδια από άλλες χώρες, επίσης επιμελημένα από το γραφείο Δοξιάδη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος σχεδιασμού της περιμέτρου των Άσπρων Σπιτιών που σύμφωνα με τον παρακάτω τοπογραφικό και τυπικό στοίχο σπιτιών σχηματίζει ένα λατινικό L με το κάτω μέρος του να συνορεύει με τη θάλασσα.
 |
| Χάρτης Άσπρων Σπιτιών |
Το γραφείο Δοξιάδη, που ανέλαβε το σχεδιασμό, ήταν διεθνώς αναγνωρισμένο καθώς έως σήμερα έχει επιτελέσει σημαντικά έργα εντός και εκτός του ελλαδικού χώρου. Αξιόλογα παραδείγματα είναι:
Γραφείο Δοξιάδη
|
|
| Γραφείο Δοξιάδη |
1. Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών (Ελληνικό)
 |
2. Υπουργείο Πετρελαίου στο Ρίαντ της Σαουδικής Αραβίας
 |
3. Δημαρχείο της πόλης Malden (Μασαχουσέτη-ΗΠΑ)
 |
Επίσης ο ιδρυτής του γραφείου, Δοξιάδης, κατά τη διάρκεια της ζωής του έλαβε πολλά βραβεία και παράσημα καθώς το 1976 του έγινε μετά θάνατον τιμητική απονομή χρυσού μεταλλίου από το Βασιλικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής του Καναδά. Ακόμη, ένας από τους αρχιτέκτονες των Άσπρων Σπιτιών, ο Μιχάλης Φωτιάδης επιμελήθηκε το σχεδιασμό του κτηρίου του νέου μουσείου της Ακρόπολης.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ
Καθώς κατεβαίνουμε τις στροφές πριν φτάσουμε στον οικισμό βλέπουμε την πινακίδα που γράφει Παραλία Διστόμου αλλά και Άσπρα Σπίτια. Πολλοί νομίζουν ότι η ονομασία Άσπρα Σπίτια είναι νέα και δόθηκε στο οικισμό παράλληλα με την ίδρυση του Εργοστασίου. Αλλά οι ειδικοί μελετητές που μελέτησαν και χάραξαν τον οικισμό έδωσαν το όνομα Άσπρα Σπίτια στηριζόμενοι σε αρχαίες μαρτυρίες.
1. Η περιοχή αναφέρεται με το όνομα - Άσπρα Οσπίτια- σε έγγραφο που βρίσκεται στην Μονή Ιβήρων (στον Άγιο Όρος). Όταν το 1499 ο σουλτάνος Βαγιαζήτ με μία τουρκική αρμάδα κυρίευσε την Ναύπακτο ξεχείμασε στα -Άσπρα Οσπίτια-.
2. Ο σουλτάνος Σελίμ Β΄ (1566-1576) αποφάσισε να γίνει κύριος όλων των κτημάτων της κατακτημένης Ελλάδας. Θέλησε λοιπόν να πάρει και τα κτήματα της Μονής του Οσίου Λουκά. Ευτυχώς βρέθηκαν δέκα δραστήριοι μοναχοί, συγκέντρωσαν το ποσό των 60.540 άσπρων, τουρκικό νόμισμα τεράστιο για την εποχή εκείνη, και πλήρωσαν το αντίτιμο των κτημάτων σε πλειστηριασμό. Τότε το τουρκικό φιρμάνι ονόμασε τα κτήματα της Μονής του Οσίου Λουκά, ένα προς ένα, και έδωσε το σύνορο μέχρι τα Άσπρα Οσπίτια.
3. Το 1798 ο Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος ο Ε' (που τον κρέμασαν οι Τούρκοι το Πάσχα του 1821 στην κύρια είσοδο του Πατριαρχείου γιατί τον θεώρησαν υπαίτιο για την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης) καθόρισε τα σύνορα των κτημάτων της Μονής του Οσίου Λουκά μέχρι το Άσπρον Οσπίτιων με πατριαρχικό σιγγίλιο.
4. Όταν η Ελλάδα ήταν υπό την τουρκική εξουσία πολλοί Ευρωπαίοι συνήθιζαν να την επισκέπτονται για να θαυμάσουν τις αρχαιότητες, που ήταν γνωστές από την κίνηση της Αναγέννησης. Αναφέρονται ως περιηγητές ο Άγγλος Τζωρζ Ουέλερ, ο Γάλλος Ιάκωβος Σπον και ο Άγγλος Ριχάρδός Χανόβερ. Αυτοί στις εντυπώσεις τους αναφέρουν την περιοχή των Άσπρων Σπιτιών και της Αντίκυρας σε χρονολογίες από το 1765 εώς το 1835.
5. Σε Γαλλικό χάρτη της περιοχής του Κορινθιακού κόλπου, που βρίσκεται σε Μουσείου της Σύρου σημειώνεται η περιοχή Άσπρα Oσπίτια κατά της παραπάνω χρονολογίες.
Οι ιδρυτές του οικισμού σεβόμενοι τις ιστορικές μαρτυρίες που αναφέρθηκαν, δεν έδωσαν ένα νέο όνομα στον οικισμό, αλλά διατήρησαν αυτή την ιστορική ονομασία.
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ Ο ΟΙΚΙΣΜΟΣ
Ο χώρος του οικισμού των Άσπρων Σπιτιών είχε χαραχθεί μέχρι την άνοιξη του 1963 όταν όλες οι μελέτες είχαν τελειώσει. Ήταν μια μικρή κοιλάδα γεμάτη από ελιές όπου κάτοικοι του Διστόμου είχαν χτίσει καμιά εικοσαριά σπίτια και κατέβαιναν για τις ελιές ή για μπάνιο το καλοκαίρι. Μια έκταση 6.000 δέντρων ανήκε στη μονή του Οσίου Λουκά η οποία έλαβε αποζημίωση για την απαλλοτρίωση αυτών. Τα περισσότερα σπίτια που υπήρχαν στην παραλία ήταν κυρίως χαμόσπιτα τα οποία τα πήρε αργότερα το εργοστάσιο αποζημιώνοντας τις οικογένειες και χτίζοντάς τους σπίτια στον οικισμό Περιστεράς.
 |
| Ελαιώνας και παραλιακά χαμόσπιτα (1962) |
 |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου